Ẩm thực Châu Á phần nào phản ảnh về nét đặc trưng của nền văn hóa, phong tục của những quốc gia trong khu vực. Để có thể cảm nhận hết những tinh hoa trong từng món ăn, con người cần phải sử dụng gần như tất cả các giác quan. Cùng Tasty Kitchen đi sâu vào tìm hiểu về những điểm đặc biệt của nền văn hóa ẩm thực này nhé.
Đặc điểm chung của nền ẩm thực Châu Á
Nền ẩm thực Châu Á là tấm gương phản chiếu chân thực nhất về văn hóa, lịch sử, tính cách đặc trưng của mỗi quốc gia trong khu vực. Xã hội phát triển khiến cho nhu cầu và tiêu chuẩn của con người trong ẩm thực cũng trở nên khắt khe hơn. Tuy nhiên, vẫn phải dựa trên nét truyền thống vốn có lâu đời để không làm mất đi hương vị gốc gác của món ăn. Đặc điểm chung của nền ẩm thực từ các nước thuộc khu vực Châu Á tạo nên nét riêng biệt là:
Cơm là món ăn chính trong tất cả các bữa ăn hàng ngày. Với điều kiện khí hậu của khu vực Châu Á, lúa gạo là cây lương thực chính nên thay vì sử dụng bánh mì như các nước Châu Âu thì người dân sẽ ăn cơm.
Trong ẩm thực Châu Á, những món mang tính mát và nguyên liệu từ biển được ưu tiên và đề cao. Người Châu Á khá cầu kỳ trong cách thức chế biến món ăn, đôi khi còn có sự bảo thủ về những phương thức truyền thống. Điều này ảnh hưởng sâu sắc từ tính cách của con người Châu Á.
Món ăn người Châu Á thường đề cao về tính truyền thống dân tộc. Đặc biệt trong những ngày lễ, tết, cúng kiến tổ tiên, những món ăn dân gian truyền thống là điều bắt buộc không thể thiếu. Trong khi đó, người Châu Âu lại chú trọng nhiều hơn đến tính sáng tạo và tiện lợi, không gò bó trong một quy tắc chuẩn mực.
Gia vị sẽ tạo nên nét khác biệt lớn trong món ăn của từng quốc gian. Hầu hết, nền ẩm thực Châu Á ở các nước đều sử dụng thành phần nguyên liệu dễ tìm, có sự hoàn quyện và kết hợp tạo thành khối đồng nhất. Trong khi người Châu Á sử dụng nước chấm để tạo nên sự đậm đà cho món ăn thì người Châu Âu đề cao nước sốt.
Người Châu Á đề cao sự bắt mắt và hài hòa của món ăn, ưu tiên những món phù hợp với vị giác và cảm thấy ngon miệng. Thành phần, hàm lượng các chất dinh dưỡng có sự quan tâm ít hơn.
Với các quốc gia Châu Á, sử dụng đũa được ưu tiên trong khi nhiều nước khác trên thế giới sẽ dùng dao, thìa và dĩa.
Bên cạnh những điểm chung giữa ẩm thực Châu Á so với các châu lục khác trên thế giới thì từng quốc gia khác nhau lại có những bản sắc riêng nhất định. Điều này tạo nên một thiên đường ẩm thực đa dạng, chưa đựng những tinh hoa và độc đáo , để lại dấu ấn của mỗi dân tộc trên toàn thế giới.
Ẩm thực Ấn Độ - Sự kết hợp giữa các loại gia vị
Trong nền ẩm thực Châu Á, Ấn Độ là quốc gia ít có điểm tương đồng nhất so với các nước còn lại trong khu vực.
Văn hóa ẩm thực Ấn
Những nét văn hóa đặc trưng về ẩm thực tại đất nước Ấn Độ mà bạn không nên bỏ qua có thể kể đến như:
Ẩm thực của đất nước Ấn Độ cùng những khu vực láng giềng mang một màu sắc đặc biệt với đầy đủ các loại gia vị trong từng món ăn. Bạn sẽ rất bất ngờ về độ phong phú của những gia vị được ưa chuộng trong chế biến ẩm thực.
Văn hóa ăn bốc bằng tay, không sử dụng bất cứ dụng cụ nào là điểm đầu tiên tạo nên đặc trưng khi ăn uống của người Ấn. Việc dùng tay để trực tiếp bốc thức ăn thể hiện sự trân trọng hạt gạo mà trời ban, sự biết ơn đối với các đấng tối cao.
Ấn Độ được xem là quốc gia của tôn giáo với 3 đạo lớn là Hindu, Phật và Hồi Giáo. Theo phong tục của từng đạo thì trong ẩm thực Ấn Độ sẽ cấm ký thịt bò, thịt lợn. Người Ấn cho rằng việc ăn thịt bò hay lớn sẽ có tối với thánh thần, với linh vật. Họ không sử dụng, không sát sinh những loài động vật mà mọi người tôn sùng.
Cách thức chế biến các món ăn cùng là điều đặc biệt chỉ có riêng tại quốc gia này. Trước khi nấu, gạo sẽ được xào qua dầu hoặc bơ, các loại gia vị như quế hồi, tiêu, lá bạc hà,... sẽ được thêm khi cơm gần chín.
Chính vì sự phong phú của gia vị được sử dụng trong chế biến mà màu sắc trong từng món ăn người Ấn trở nên hấp dẫn và bắt mắt hơn.
Hầu hết các món ăn đều có sự xuất hiện của bơ sữa nhằm mục đích thanh lọc tinh thần. Điều tạo nên sự khác biệt mà chỉ có ở quốc gia Ấn Độ trong nền ẩm thực Châu Á là thường dùng sữa, chế phẩm từ sữa làm đồ tráng miệng trong tất cả các bữa ăn.
Những món ăn đặc trưng của người Ấn Độ
Nói đến ẩm thực của người Ấn thì bạn không thể bỏ qua những món sau:
Cà ri là món ăn gắn liền với người Ấn được cả thế giới biết đến. Có rất nhiều loại cà ri hấp dẫn của người Ấn như cà ri gà, cà ri trứng, cà ri rau củ nhưng khó cưỡng nhất là cà ri Chole bhature.
Pokara là sự kết hợp hoàn hảo giữa thực vật và động vật gồm thịt gà cùng các loại rau củ như đậu bắp, cà tím, bông cải, hành tây, rau bina, khoai tây.
Gulab Jamun là món ăn tráng miệng của người Ấn được dùng chủ yếu trong những ngày lễ, tiệc, sinh nhật, cưới hỏi,.. Gulab Jamun có hình dạng tương tự như bánh trôi nước của người Việt, được chế biến từ một loại sữa truyền thống của Ấn Độ.
Vada là món bánh kẹp với nhân được làm từ khoai tây nghiền trộn với các gia vị đặc trưng của người Ấn. Món này được dùng tương tự như hamburger của người Châu Âu.
Cơm trộn Biryani ăn kèm thịt gà, thịt cừu và rau củ. thìa là, đậu, quế, rau mùi, nghệ tây. Đây là món cơm đặc trưng và phổ biến được người dân Ấn Độ sử dụng hầu hết trong bữa ăn.
Món ăn Trung Quốc - Nền ẩm thực Châu Á được tôn vinh trên thế giới
Trung Quốc được đánh giá là một trong 10 quốc gia có nền ẩm thực hàng đầu thế giới. Ẩm thực Trung Quốc mang những đặc trưng riêng theo vùng miền, là sự phong phú trong màu sắc, hương vị và có sức ảnh hưởng lớn đến các nước khu vực Châu Á. Những đặc điểm riêng về ẩm thực của xứ Trung Hoa là:
Hầu hết các món ăn Trung đều mang vị đậm đà mạnh mẽ. Người Trung Quốc thiên về các món rán, nướng, hấp với màu sắc bắt mắt.
Gia vị gần như không thể thiếu trong các món trung là hành, tỏi, ớt, quế hồi,...
Người Trung rất ưa chuộng bột mì khi chế biến món ăn. Do đó mà các món đặc trưng khi nói về ẩm thực Trung Quốc là mì sợi, bánh bao và sủi cảo.
Mì sợi trở thành món ăn mang tính nghệ thuật đối với nền ẩm thực của người Trung. Độ dài của sợi mì được xem là thể hiện cuộc sống trường thọ.
Bánh bao hay màn thầu được sử dụng vào bất kỳ bữa ăn nào trong ngày. Có thể sử dụng làm món chính hay món phụ.
Sủi cảo có thể nói là món không thể thiếu trong tủ bếp của bất kỳ gia đình nào ở xứ Trung. Đối với văn hóa Trung, sủi cảo đại diện cho sự sung túc, đoàn viên trong gia đình.
Nhật Bản - Sự giao thoa văn hóa ẩm thực Châu Á
Nhật Bản từ xưa đến nay luôn nổi tiếng là quốc gia đề cao những nghi lễ, phép tắc và cầu kỳ từ văn hóa chào hỏi đến ăn uống. Những nét đặc trưng không thể bỏ qua về văn hóa Nhật nhằm góp phần mang đến sự phong phú của nền ẩm thực Châu Á:
Ẩm thực Nhật Bản nổi tiếng về sự cầu kỳ trong cách chế biến của từng món ăn. Sự tinh tế của những món ăn Nhật là quá trình kết hợp hoàn hảo từ văn hóa của quốc gia này với ẩm thực Trung Quốc và phương Tây.
Hầu hết những món ăn của người Nhật sẽ tuân thủ theo “tam ngũ” là ngũ vị, ngũ sắc và ngũ pháp.
Không chỉ đơn giản là một món ăn đơn thuần giống như các quốc gia khác. Đối với người Nhật, mỗi món ăn đều mang một ý nghĩa chuyên biệt nhằm thể hiện sự trân trọng của con người đối với ẩm thực.
Nhật Bản nổi tiếng là quốc gia với những món ăn lành mạnh, tốt cho sức khỏe. Cơm nắm, rong biển và cá tươi trở thành thương hiệu ẩm thực Nhật trên toàn thế giới.
Người Nhật thường sử dụng các loại nguyên liệu ít calo nhưng hàm lượng dinh dưỡng cao.
Đặc biệt, trong ẩm thực Nhật Bản còn chú trọng đến văn hóa trên bàn ăn chẳng hạn như lời mời và lời cảm ơn vì món ăn.
Người Nhật ưa chuộng các loại bác, đũa nhiều hoa văn và thường sẽ có sự khác nhau theo từng mùa trong năm.
Sushi là món ăn truyền thống của Nhật Bản và được chế biến theo 4 mùa trong năm. Trà đạo, thư pháp, âm nhạc truyền thống là những hình thức nghệ thực cấp cao trong văn hóa Nhật.
Ẩm thực Hàn Quốc
Đối với nền ẩm thực Châu Á thì Hàn Quốc là đất nước có nhiều nét văn hóa tương tự Việt Nam. Trong văn hóa ăn uống, những nét riêng tạo nên nền văn hóa ẩm thực xứ Kim Chi được thế giới biết đến bao gồm:
Kim chi là món ăn không thể thiếu đối với người Hàn và trở thành thương hiệu ẩm thực cho quốc gia này khi đặt trên bàn tiệc thế giới. Với người Hàn, kim chi là niềm tự hào, là đại diện cho nền văn hóa cũng như tinh hóa ẩm thực của dân tộc.
Gạo là lương thực chính trong tất cả các bữa ăn. Cơm trở thành món ăn chính cùng với những món phụ và tất nhiên không thể bỏ qua kim chi.
Gia vị đặc trưng của người Hàn trong các món ăn là hành lá, tỏi, vừng, nước tương, dầu mè và bột ớt.
Ẩm thực của xứ Hàn mang đặc trưng theo mùa nhằm chế biến món ăn từ nguồn nguyên liệu tươi, ngon nhất. Điều này đảm bảo chế độ dinh dưỡng trong từng bữa ăn hàng ngày.
Người Hàn có những nguyên tắc riêng trong bày trí trên bàn ăn và trở thành nét truyền thống mang đậm tính văn hóa của xứ Kim Chi.
Tương tự Nhật Bản, trà đạo cũng là một nét nghệ thuật và tạo nên sự độc đáo trong văn hóa ẩm thực của xứ Hàn. Các buổi lễ trà đạo, ngồi thiền và nuôi dưỡng tinh thần, đạo đức để chiêm nghiệm về cuộc sống là hình ảnh tiêu biểu đối với người Hàn.
Ẩm thực khu vực Đông Nam Á - Đơn giản mà tinh tế
Với người Việt Nam nói riêng và khu vực Đông Nam Á, hiện nay, quan niệm về ăn uống không còn là “ăn để sống” mà là để “hưởng thụ”. Với những biến tấu dựa vào các công thức truyền thống, các món ăn của những nước khu vực Đông Nam Á đã khẳng định vị thế trên bàn tiệc ẩm thực thế giới.
Các quốc gia khu vực Đông Nam Á thường đơn giản hóa trong cách chế biến món ăn nhưng để lại cảm giác tái tê đến ngây ngất ngay đầu lưỡi.
Điểm chung lớn nhất trong ẩm thực Đông Nam Á là sử dụng nguồn thực phẩm tươi, sơ chế đơn giản và cân bằng hương vị với những loại nước chấm riêng biệt.
Trong nền ẩm thực Châu Á, các món ăn đến từ những quốc gia khu vực Đông Nam Á được đánh giá là hài hòa bởi sự cân bằng giữa các vị chua, cay, mặn, ngọt.
Điều làm nên bản sắc ẩm thực Châu Á ở từng quốc gia
Khu vực Đông Nam Á bao gồm các quốc gia là Việt Nam, Thái Lan, Lào, Campuchia, Indonesia, Malaysia, Brunei. Với những nét riêng đặc trưng, từng quốc gia khu vực Đông Nam Á đã góp phần tạo nên sự phong phú đối với nền ẩm thực Châu Á nói chung.
Cái nóng đặc trưng của Thái Lan đã tạo ra những món ăn độc đáo khó cưỡng nếu bạn đặt chân đến quốc gia này. Từ những món có vị cay nồng và hương thơm ngào ngạt như canh chua tôm, gỏi đu đủ, cà ri gà đến xôi xoài, chè bí đỏ nước dừa, bánh nếp dứa,.. đều khiến cho mọi người đều phải xít xoa khen ngợi.
Ẩm thực Malaysia là sự pha trộn của nhiều nền văn hóa Châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Nyonya cùng với phong cách bản địa để tạo ra nét đặc trưng trong từng món ăn. Không quá khó để giải thích vì sao người ta lại mệnh danh Malaysia là thiên đường ẩm thực Châu Á. Nasi Lemak là món ăn đặc sắc nhất của người Malaysia.
Người Việt Nam chú trọng ăn ngon rồi mới đến thành phần dinh dưỡng. Với quốc gia hình chữ S, ẩm thực chịu ảnh hưởng sâu sắc theo phong tục xưa nhưng cũng không thiếu sự kết hợp từ những nền văn hóa mới du nhập. Phở, bánh mì là những món ăn đặc trưng mà bất cứ ai khi đến với Việt Nam đều phải thưởng thức. Ngoài ra, gỏi cuốn cũng là một món lạ miệng và được xếp vào top 10 món ăn trong ẩm thực Châu Á được yêu thích trên thế giới.
Những món ăn đến từ Campuchia phần nào thể hiện văn hóa của quốc gia này. Đơn sơ, mộc mạc từ nguyên liệu cho đến cách chế biến. Những món Amok như cá hấp amok, súp gà amok,... thể hiện sự tinh túy trong ẩm thực của người Campuchia.
Tuy chỉ là một quốc gia nhỏ những Singapo lại nổi danh thế giới về mức độ phát triển và phong cách ẩm thực riêng. Mặc dù được biến tấu từ nhiều nước khác nhưng các món ăn của Singapore lại mang “cái hồn” của quốc gia. Cua sốt ớt cay là một trong những món ăn của người Singapore nứt tiếng trên thế giới. Vị cay nồng của ớt hòa quyện cùng nước sốt sánh mịn, cua lại mang nhiều dinh dưỡng.Đây có thể nói là món ăn tuyệt vời mà chỉ tại đất nước Singapore.
Tìm hiểu và khám phá nền ẩm thực Châu Á từ nhiều quốc gia khác nhau, chắc hẳn ai cũng phải bất ngờ với sự phong phú và ý nghĩa của nền văn hóa này. Tuy nhiên, những chia sẻ nói trên chỉ là một phần nhỏ bé trong kho tàng kiến thức to lớn của ẩm thực Châu Á nói riêng và thế giới nói chung. Theo thời gian cùng với những biến đổi của xã hội, những yếu tố khách quan sẽ phần nào làm thay đổi nền văn hóa ẩm thực của từng quốc gia.
Tuy nhiên, kiến thức mãi là vô tận, vậy nên đừng ngần ngại khám phá thêm những điều mới lạ của thiên đường ẩm thực bạn nhé!