Cha mẹ cần lưu ý gì khi xây dựng thực đơn ăn dặm cho bé?

Ăn dặm là gì? Bé mấy tháng bắt đầu ăn dặm?

Khi trẻ chuyển từ chế độ ăn hoàn toàn sữa mẹ sang chế độ ăn vừa sữa vừa kết hợp với thức ăn thì được gọi là ăn dặm. Thức ăn ở đây có thể là bột, cháo, rau củ,… với cách chế biến từ lỏng sang sệt, đến lợn cợn và sau cùng là dạng đặc. Có thể nói ăn dặm là một bước chuyển biến lớn trong các giai đoạn phát triển của trẻ.

Nhiều mẹ không biết nên bắt đầu việc ăn dặm cho bé lúc nào là tốt nhất. Theo đó, trẻ dưới 6 tháng tuổi được khuyến cáo nên bú mẹ hoàn toàn, vì lý do bất khả kháng nào đó thì mới thay thế bằng sữa công thức. Trên 6 tháng tuổi, bé có thể bắt đầu ăn dặm.

Nếu ăn dặm quá sớm (ở tháng thứ 5) thì hệ tiêu hóa của bé chưa hoàn thiện nên sẽ khó thích nghi với thức ăn. Còn ăn dặm muộn hơn (từ tháng thứ 7) thì bé đã qua thời điểm lý tưởng để khám phá mùi vị mới lạ của bột, cháo, rau củ,…

Bên cạnh đó, tháng thứ 6 là thời điểm mẹ quay trở lại công việc sau thời gian nghỉ thai sản nên lúc này, việc mẹ bắt đầu xây dựng thực đơn cho bé ăn dặm đúng cách là phù hợp nhất.

Những lưu ý khi lên thực đơn ăn dặm cho bé

Mẹ cần cho bé ăn dặm đúng cách để bé vừa cảm thấy thích thú và ngon miệng, vừa hấp thu tối đa dưỡng chất và phát triển toàn diện. Nhưng như thế nào là đúng? Theo đó, mẹ phải tuân thủ những nguyên tắc sau.

Cho bé ăn dặm theo giai đoạn

Đối với việc ăn dặm của bé, tuyệt đối không hấp tấp, vội vàng. Bởi bé cần thời gian để làm quen và thích nghi với hoạt động ăn cũng như các loại thức ăn mà bé nạp vào cơ thể.

• 4 - 6 tháng tuổi: Nên cho bé ăn thức ăn nấu loãng như cháo, rau củ,… Không nên cho ăn cá, thịt vì dạ dày bé còn non, chưa thể tiêu hóa được chất đạm.
• 6 - 8 tháng tuổi: Bé đã quen dần với hoạt động ăn nên mẹ không cần nấu loãng mà có thể nghiền nát thức ăn. Bên cạnh đó, có thể bổ sung thịt, cá vào thực đơn ăn dặm của bé, đồng thời tập cho bé thói quen cầm nắm các loại thức ăn như bánh, nui, mì, trái cây.
• 9 - 11 tháng tuổi: Thời điểm này bé đã linh hoạt hơn trong việc ăn uống nên mẹ có thể tăng dần độ thô của thức ăn cũng như lựa chọn đa dạng thực phẩm hơn.
• 12 - 18 tháng tuổi: Bé đã có thể ăn thuần thục với 3 bữa chính, 1 bữa phụ.

Cho bé ăn dặm đủ chất 

Đây là một trong những nguyên tắc quan trọng khi xây dựng thực đơn ăn dặm cho bé. Bé ăn ít nhưng đủ chất sẽ tốt hơn bé ăn nhiều nhưng thiếu chất, vì thế, mẹ cần đảm bảo cung cấp đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng sau:

• Nhóm đạm: Có nguồn gốc từ động vật như cá, thịt, hải sản, trứng, sữa,… và có nguồn gốc từ thực vật như đậu nành, đậu đỗ,…
• Nhóm béo: Có trong dầu thực vật, mỡ động vật, các loại hạt có dầu.
• Nhóm bột đường: Có trong gạo, bột mì,…
• Nhóm vitamin và chất khoáng: Có trong các loại rau củ, trái cây.

Không nêm gia vị vào đồ ăn

Các chuyên gia sức khỏe và chuyên gia dinh dưỡng đều khuyến cáo không nêm gia vị, đặc biệt là mắm, muối vào thức ăn của bé. Bởi như đã nói, hệ tiêu hóa và hệ bài tiết của bé vẫn còn rất yếu, việc tiêu thụ thức ăn có vị đậm của mắm, muối không chỉ khiến bé khó chịu mà còn nguy hại cho thận. Do đó, tuyệt đối không nêm gia vị, dù là với lượng rất ít vào thức ăn của bé.

Theo dõi phản ứng của bé 

Phản ứng của bé trong lúc ăn và sau khi ăn là rất quan trọng. Nếu bé cảm thấy vui vẻ và hứng thú thì mẹ cho ăn, nhưng nếu bé khó chịu, không hợp tác thì mẹ cần dừng lại và tìm hiểu nguyên nhân. Tuyệt đối không thúc ép hay dùng mọi biện pháp chỉ để bé ăn.

Bên cạnh đó, cần để ý sau khi ăn bé có biểu hiện lạ hay không. Đặc biệt, bé đi ngoài như thế nào, phân ra làm sao,… Tất cả những điều này cần được quan sát và lưu tâm để mẹ rút kinh nghiệm cho những lần ăn dặm sau.

>> Xem thêm:

• Mách nhỏ mẹ bỉm cách làm bánh quy ăn dặm cho bé
• Nhớ nhanh cách bảo quản thực phẩm ăn dặm cho bé hiệu quả

Các món cháo ngon và bổ trong thực đơn ăn dặm cho bé

Dưới đây là các món cháo ăn dặm cho bé mẹ có thể note vào sổ tay nấu ăn của mình để áp dụng khi bí ý tưởng nhé. TASTY Kitchen đã tổng hợp và đây đều là các món ăn có thể cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho bé yêu phát triển khỏe mạnh trong những năm tháng đầu đời.

Cháo yến mạch, trứng với cà rốt

Nguyên liệu 

• Yến mạch.
• Lòng đỏ trứng gà.
• Cà rốt.
• Dầu ăn cho bé.

Chế biến

• Ngâm yến mạch trong nước khoảng 30 phút.
• Cà rốt rửa sạch, cắt nhỏ, hấp chín rồi băm hoặc xay nhuyễn.
• Cho yến mạch đã ngâm vào nồi, đổ nước và nấu sôi đến khi yến mạch chín mềm.
• Cho 1 lòng đỏ trứng gà vào nồi yến mạch rồi đánh đều.
• Nấu sôi và tiếp tục cho cà rốt băm nhuyễn vào, nấu sôi thêm lần nữa.
• Tắt bếp, cho cháo yến mạch ra chén, thêm 1 muỗng dầu (dầu mè, dầu đậu nành, dầu oliu, dầu óc chó,…).
• Đợi cháo nguội và cho bé thưởng thức.

Cháo cá hồi, cà rốt, cải bó xôi

Nguyên liệu

• 20g gạo tẻ.
• 20g cá hồi.
• 100g cà rốt.
• Vài cọng cải bó xôi non.
• Dầu ăn cho bé.

Chế biến

• Gạo tẻ vo sạch, ngâm với nước để gạo nở rồi cho vào nồi, đổ nước và nấu chín thành cháo.
• Cá hồi có thể ngâm qua sữa tươi không đường để loại bỏ bớt mùi tanh. Xào cá với dầu rồi dùng muỗng tán nhuyễn.
• Cà rốt rửa sạch, cắt nhỏ, hấp chín rồi băm hoặc xay nhuyễn.
• Cải bó xôi rửa sạch, chần qua nước luộc cà rốt.
• Cho cá hồi, cà rốt vào cháo rồi đun sôi, sau đó cho thêm rau bó xôi rồi tiếp tục đun khoảng 1 - 2 phút.
• Tắt bếp, cho cháo cá hồi ra chén, thêm 1 muỗng dầu (dầu mè, dầu đậu nành, dầu oliu, dầu óc chó,…).
• Vậy là mẹ đã hoàn thành cách nấu cháo cá hồi kết hợp với cà rốt và cải bó xôi rồi, giờ chỉ việc để nguội và cho bé thưởng thức nhé.

Cháo tôm, bí đỏ

Nguyên liệu

• 20g gạo tẻ.
• 20g tôm.
• 100g bí đỏ.
• Dầu ăn cho bé.

Chế biến

• Gạo tẻ vo sạch, ngâm với nước để gạo nở rồi cho vào nồi, đổ nước và nấu chín thành cháo.
• Bí đỏ rửa sạch, cắt thành từng lát mỏng và có thể nấu chung với cháo.
• Tôm bóc vỏ, bỏ đầu, đuôi và phần chỉ rồi rửa sạch. Băm hoặc xay tôm cho nhuyễn.
• Cho tôm vào cháo, khuấy đều và nấu chín.
• Tắt bếp, cho cháo tôm ra chén, thêm 1 muỗng dầu (dầu mè, dầu đậu nành, dầu oliu, dầu óc chó,…).
• Đợi cháo nguội và cho bé thưởng thức.

Các công thức nấu cháo cho bé ăn dặm mà TASTY Kitchen chia sẻ trên đây nhìn chung đều rất dễ thực hiện, đồng thời là món phù hợp với khẩu vị và sở thích của nhiều bé. Mẹ có thể thay đổi linh hoạt nguyên liệu để thực đơn ăn dặm cho bé đa dạng hơn, đồng thời có thể cung cấp đủ dưỡng chất cho sự phát triển toàn diện của trẻ.